OKRESY CHRONOLOGICZNE

Z listy dat biblijnych wynika, że łańcuch chronologiczny składa się z dziewięciu głównych ogniw, czyli okresów o różnych długościach. Każde z tych ogniw wytrzyma gruntowne badanie, o ile będziemy przeprowadzać je w świetle samych tylko cytatów z Pisma Świętego. Jest rzeczą ważną, by zbadać je dokładnie, ponieważ właściwa interpretacja proroctw odnoszących się do czasu, zależy całkowicie od prawdziwej chronologii.

 

 

 

OKRES 1656 lat od stworzenia Adama do potopu nie wymaga wielu komentarzy, ponieważ opiera się na zapiskach w oryginalnym hebrajskim Piśmie Świętym. Jak już wielu wybitnych chronologów wykazało, dodanie w Septuagincie, greckiej wersji Starego Testamentu, dokładnie 100 lat do wieku większości patriarchów jest niewątpliwym fałszerstwem. Trudno byłoby wyobrazić sobie powód, dla którego Żydzi w Palestynie pragnęliby skracać swoje starożytne zapisy chronologiczne, natomiast łatwo stwierdzić, dlaczego greccy Żydzi w Egipcie byli skłonni do ich wydłużania, kiedy tłumaczyli z hebrajskiego na grecki. Chcieli oni aby – na ile to tylko możliwe – ich historia w greckim przekładzie jawiła się jako starożytna, wypadała korzystnie w porównywaniach z historią egipskich sąsiadów. Egipscy historycy przypisywali bowiem ogromną długowieczność ich zapiskom przeszłości.

 

Należy zauważyć, że zdaniem egiptologów chronologia egipska jest przedmiotem trudnym, głównie wskutek niedostatecznej ilości faktów, związanych z rządami królewskimi od 7 do 11 i od 13 do 17 dynastii. Oryginalna lista królów, zestawiona przez egipskiego kapłana i historyka Manetho w pierwszej połowie 3 wieku p.n.e. zaginęła, a jej kopie, które zachowały się w pismach Juliusza Afrykańskiego i Euzebiusza, nie są ze sobą zgodne. Również żadne z później odkopanych tabliczek i papirusów nie zawierają kompletnej, chronologicznej listy królów. Nieznana jest także kolejność, ani długość okresu panowania wielu królów egipskich, toteż zestawienie dokładnej historii chronologicznej Egiptu jest niemożliwe. Oczywiście wysuwano wiele systemów chronologicznych, ale ogromna rozbieżność opinii wskazuje, jak trudne jest dojście do jakichkolwiek pewnych wniosków. Data zaproponowana przez sześć głównych autorytetów jako początek pierwszej dynastii jest różnie ustawiana, w okresie obejmującym 2554 lat, od roku 5869 p.n.e. do roku 3315 p.n.e.! Ta ostatnia data, rok 3315 p.n.e. jest najnowszą hipotezą. Nadzieją może napawać obserwacja postępu prac wykopaliskowych w Egipcie, które stale dostarczają nowych danych dla badań. Stała zaś redukcja dat uznawanych za niezbędne zbliża je coraz bardziej do świadectw zawartych w Biblii. Ten brak pewności, z którym mamy do czynienia w egipskiej chronologii, w równym stopniu dotyczy chronologii Asyrii i wszystkich innych państw starożytnych. Dlatego też mamy ogromne zaufanie do chronologii hebrajskiej, która podaje powiązaną historię od czasów Adama do roku 536 p.n.e., kiedy to świecka historia zaczyna być wiarygodna.

 

OKRES 427 lat od potopu do daty Boskiego Przymierza z Abrahamem, podobnie jak okres omawiany poprzednio, opiera się na starożytnych hebrajskim Piśmie Świętym. Przypuszcza się, że okres ten powinien być skrócony o 60 lat wobec stwierdzenia 1 Moj. 11:26, że "gdy Terach miał siedemdziesiąt lat, zrodził Abrama, Nachora i Harana". Dałoby to okres 145 lat pomiędzy narodzeniem Teracha a przymierzem z Abrahamem, w myśl bowiem 1 Moj. 12:4-7, Abraham miał 75 lat, gdy przybył do ziemi Chananejskiej, i w ten sposób zdobył obietnicę.

A więc: 70 + 75 = 145. Ci, którzy upierają się, że okres ten był krótszy, nie biorą pod uwagę słów Szczepana (Dz. Ap. 7:2-6), że Abraham wszedł do ziemi Chananejskiej już po śmierci Teracha, swego ojca. Według 1 Moj. 11:32, Terach zmarł w wieku 205 lat. Nie należy więc rozumieć, że wszyscy trzej synowie Teracha urodzili się w tym samym roku, lecz że począł on spładzać tych synów mając 70 lat. Abraham, mimo że był synem najmłodszym, był z nich najważniejszym i dlatego jest wymieniony jako pierwszy.

 

OKRES 430 lat od Przymierza Abrahamowego do czasu wyjścia z Egiptu i dania Zakonu jest wyraźnie określony przez natchnionego Apostoła w liście do Galatów 3:17. (Słowa "względem Chrystusa" należy opuścić. Patrz wersja poprawiona – R.V.). Z tych natchnionych słów apostoła Pawła dowiadujemy się, że 430-letni okresu pobytu synów Izraela, o którym wspomina Mojżesz (2 Moj. 12:40, 41) zawiera w sobie pobyt Abrahama, Izaaka i Jakuba w ziemi Chananejskiej, która mimo iż była im obiecana w dziedzictwo, wciąż była "cudzą ziemią" (Dz. Ap. 7:4, 5).

 

Ponieważ daty biblijne wskazują na okres 215 lat od Przymierza Abrahamowego do chwili wejścia Jakuba do Egiptu, jasnym jest, że rzeczywisty pobyt synów Izraela w Egipcie wynosił 215 lat (215 + 215 = 430). Większość autorytetów sądzi, że okres 215 lat jest zbyt krótki na tak liczne rozmnożenie się Izraelitów w Egipcie. Zapominają oni jednak o tym, że Pismo Święte stwierdza, iż przyrost ten miał charakter cudowny (Patrz 2 Moj. 1:1-22, Ps. 105:23, 24, 37, 38). Odrzucając natchnione świadectwo Apostoła Pawła w liście do Galatów (3:17), tłumacze wersji poprawionej (Revised Version) zmienili sens wiersza 2 Moj. 12:40, aby zwiększyć ilość lat w Egipcie. Oni to sprawili, że ustęp ten brzmi: "A czasu mieszkania synów izraelskich, którego mieszkali w Egipcie, było czterysta i trzydzieści lat". Przy tej zmianie tekstu tłumacze R.V. popełnili osobliwy błąd wykazany na załączonym rysunku Nr 13.

 

 

 

Rysunek ten przedstawia genealogię Mojżesza. Podczas wyjścia z Egiptu Mojżesz miał 80 lat (2 Moj. 7:7). Jego matka Jochebed była córką Lewiego (4 Moj. 26:59). Lewi żył 137 lat (2 Moj. 6:16), lecz nie mógł on spędzić w Egipcie więcej niż 97 ostatnich lat swego życia, skoro był starszy od Józefa (1 Moj. 37:3), a Józef miał 39 lat, gdy Jakub i jego synowie przybyli do Egiptu (1 Moj. 41:46-54; por. 1 Moj. 45:3-11). Z faktów tych wynika, że jeśli pobyt Izraelitów w Egipcie wynosił 430 lat, jak zakładają tłumacze Revised Version, to Jochebed musiałaby mieć co najmniej 253 lata w czasie, gdy urodził się Mojżesz!

 

Poza tym ojciec Mojżesza, Amram, był synem Kehata, a Kehat był jednym z tych, którzy przybyli do Egiptu z Jakubem. Kehat żył 133 lata, a Amram 137 (1 Moj. 46:8, 11; 2 Moj. 6:18, 20). Gdybyśmy więc teraz nawet założyli, że Kehat był noworodkiem w chwili przybycia do Egiptu, a Amram urodził się w tym samym roku, w którym umarł jego ojciec, to i tak pozostanie luka 80 lat między śmiercią Amrama i narodzeniem Mojżesza!

 

Słowa Jehowy wypowiedziane do Abrahama (1 Moj. 15:13, 15), a zacytowane przez Szczepana (Dz. Ap. 7:6, 7), że nasienie Abrahama będzie ciemiężone przez 400 lat, często są interpretowane w ten sposób, że gnębienie w Egipcie miało trwać 400 lat. Apostoł Paweł jednak wykazuje, że to zapowiedziane ciemiężenie rozpoczęło się wówczas, gdy Ismael "wyszydzał", czyli "prześladował" Izaaka w czasie uczty z okazji odstawienia Izaaka od piersi (Gal. 4:28-30, 1 Moj. 21:5-12). Skoro daty biblijne wskazują, że Izaak urodził się na 405 lat przed Wyjściem, musiał mieć on 5 lat w chwili, gdy został odstawiony od piersi. Fakt, że Izaak nie był "odstawiony od piersi" dopóki nie skończył 5 lat zdaje się być czymś niewytłumaczalnym dla ludzi z krajów zachodnich, ale w Palestynie jest to na porządku dziennym, nawet w obecnych czasach. Kobiety w Palestynie wierzą, że im dłużej dziecko jest karmione piersią, tym będzie silniejsze. Nigdy zatem nie odstawiają go od piersi przed ukończeniem dwóch lat. Często zaś, w przypadku ulubionego dziecka płci męskiej, takiego jakim był Izaak, jest ono utrzymywane przy piersi przez cztery lub pięć lat, a nawet dłużej. Biblijne "niemowlęta i ssące" są na tyle rozumne, że mogą śpiewać i są chętne do przyswajania wiedzy (Mat. 21:15, 16; Izaj. 28:9; 1 Sam. 1:21-23).

 

Dalsza zapowiedź Jehowy wobec Abrahama, że jego potomstwo wyjdzie z niewoli w czwartym pokoleniu, i że naród, który trzymać ich będzie w niewoli będzie osądzony (1 Moj. 15:14-16, Dz. Ap. 7:7) wypełniła się, gdy Mojżesz uwolnił Izraelitów po zesłaniu dziesięciu plag na Egipcjan. Te cztery pokolenia zaczęły się od Jakuba, gdy przybył do Egiptu; Lewi i Jochabod rozpoczynają drugie i trzecie, a Mojżesz czwarte pokolenie.

 

Przekłady Starego Testamentu, samarytański i Septuaginta, zdecydowanie popierają natchnione oświadczenie Apostoła w liście do Galatów (3:17), tłumacząc 2 Moj. 12:40: "A czasu mieszkania synów Izraelskich i ojców ich, którego mieszkali w ziemi Chananejskiej i w ziemi Egipskiej było czterysta lat i trzydzieści lat".

 

OKRES 46 lat od Wyjścia z Egiptu do podziału ziemi pomiędzy dwanaście pokoleń izraelskiej składa się z dwóch okresów: 40-letniego i 6-letniego. Te 40 lat od czasu Wyjścia do chwili, gdy przekroczyli rzekę Jordan, aby wziąć w posiadanie ziemię Chananejską zgadzają się co do jednego dnia (2 Moj. 12:42-51; 5 Moj. 29:5, Joz. 4:19, 4 Moj. 14:34).

 

Okres następujący po owych 40 latach na puszczy, podczas którego Izraelici podbili siedem narodów, a następnie podzielili ziemię Chananejską między pokolenia (Dz. Ap. 13:17-19) trwał 6 lat, jak tego dowodzą następujące teksty: 4 Moj. 33:3; 9:1; 10:11, 12; 13:1-3; 13:25, 26; 32:8; Joz. 14:5-7, 10.

 

W Księdze Jozuego (14:5-7, 10) czytamy, że w czasie, gdy Jozue dzielił ziemię, Kaleb przyszedł do niego i powiedział: "Ty znasz to słowo, które wyrzekł Pan do Mojżesza, męża Bożego, w Kadesz-Barnea odnośnie do mnie i odnośnie do ciebie" – a mianowicie, że będzie on żył, aby odziedziczyć część ziemi – "Miałem czterdzieści lat, gdy Mojżesz, sługa Pana, wysłał mnie z Kadesz-Barnea, abym przeszpiegował tę ziemię (...) I oto, zgodnie ze słowem, które wypowiedział Pan do Mojżesza, Pan zachował mnie przy życiu przez te czterdzieści pięć lat (...) I oto teraz mam lat osiemdziesiąt pięć". Dowiadujemy się w 4 Moj. 10:11, 12, że dwudziestego dnia, drugiego miesiąca i drugiego roku (tzn. 1 rok, jeden miesiąc i 20 dni) po opuszczeniu Egiptu, Żydzi wywędrowali z Synaju na puszczę Paran. Stąd właśnie z puszczy Paran, z miejscowości Kadesz-Barnea wyruszyli szpiedzy, a między nimi był Kaleb i Jozue (4 Moj. 13:1-3, 26, 27, 32:8). A więc Kaleb wyruszył w celu szpiegowania ziemi w nieco więcej niż rok po Wyjściu; w 45 lat później ziemia została zdobyta i podzielona. W sumie stanowiło to okres 46-letni.

 

OKRES 450 lat, Okres Sędziów, według apostoła Pawła ciągnie się od czasu podzielenia ziemi do czasu proroka Samuela (Dz. Ap. 13:19-20). Ogólnie wiadomo, że bez tych natchnionych słów w Nowym Testamencie, ciągłość chronologiczna Starego Testamentu byłaby przerwana. Nie znalibyśmy również okresu rządów Saula, gdyby Apostoł i tym razem nie dostarczył nam tej wiadomości, umożliwiając w ten sposób połączenie łańcucha chronologicznego (Dz. Ap. 13:21). W rzeczywistości Stary Testament dostarcza wskazówki, ale wskutek oczywistej pomyłki, popełnionej przez kopistę, sprawa ta nie jest przedstawiona jasno. Przy pomocy Apostoła wiemy, że cały okres od Wyjścia do początku wzniesienia Świątyni w Jerozolimie wynosił 580 lat. W 1 Księdze Królewskiej, w naszej Biblii czytamy, że omawiany okres wynosił 480 lat, czyli o 100 lat mniej niż suma okresów podawana w innych cytatach Pisma Świętego (40 + 6 + 450 + 40 + 40 + 4 = 580).

 

 

 

Przyczyna, z powodu której zakradł się ten błąd do 1 Księgi Królewskiej, gdzie liczba 580 została zamieniona na 480 jest widoczna, gdy porównamy hebrajski znak ”?” (dalet) oznaczający liczbę 4, ze znakiem ”?” (he) oznaczającym liczbę 5. Pomimo, iż we wszystkich istniejących hebrajskich manuskryptach Starego Testamentu (żaden z nich nie jest wcześniejszy niż X wiek naszej ery) cyfry pisane są w całej rozciągłości, wydaje się rzeczą pewną, że autorzy oryginałów i wszyscy starożytni kopiści używali liter alfabetu dla określenia wartości liczbowych. Dobrze znany jest fakt, że metoda ta była stosowana przez Greków, a w istocie przez wszystkie narody Wschodu. Monety machabejskie dowodzą w sposób rozstrzygający, że ta skrócona metoda zapisywania liczb była na porządku dziennym u Hebrajczyków po okresie niewoli babilońskiej (536 r. p.n.e.) i nie ma powodu, aby wątpić, że była ona stosowana i przed tym. Wskutek podobieństwa pewnych liter w alfabecie hebrajskim, kopiści, wbrew swojej przysłowiowej uwadze mylili je ze sobą, przyczyniając się w pewnych przypadkach do powstania wielu nieporozumień. To prawdziwy cud, że nie spotyka się częściej w Biblii błędów tego rodzaju, a Bóg dopilnował, aby błędy, które wkradły się, zostały naprawione przez inne świadectwa Słowa Bożego.

 

Hebrajskie słowo "Sędziowie" (hebr. ha'szofetim) posiada sumaryczną wartość cyfrową - 450, co stanowi dodatkowy dowód potwierdzający długość okresu Sędziów. Wyraz czytaj od prawej do lewej. 

OKRES 513 lat, królów Judy, datujący się od Samuela proroka, kiedy to rozpoczęło się owe 40 lat panowania Saula, aż do detronizacji Sedekiasza, ostatniego króla, opiera się całkowicie na Kronikach, z okresem panowania Saula jako jedynym wyjątkiem (Dz. Ap. 13:21). Niemożliwe jest przeciągnięcie łańcucha chronologicznego poprzez linię królów dziesięciu pokoleń bez powoływania się na linię Judy, ponieważ w kolejności rządów królów izraelskich występują dwie przerwy. Dziesięcioletnia przerwa następuje po panowaniu Jeroboama II (2 Król. 14:23; 15:8), oraz dziesięcioletnia przerwa po rządach Pekacha (2 Król. 15:27, 17:1).

 

Rządy królów judzkich podane w Księgach Królewskich zgadzają się dokładnie z tymi, podanymi w Księgach Kronik.

 

Chronologowie (jak np. Usher), którzy próbowali opierać ten okres chronologii na "synchronizmach"¹⁾ odnalezionych w Księdze Królewskiej, spowodowali wiele niepotrzebnego zamieszania, ponieważ jest rzeczą dobrze wiadomą, że owe synchronizmy nie dadzą się pogodzić z rządami królów Judy i Izraela, a nawet same ze sobą.²⁾. Panuje teraz ogólna zgoda co do tego, że synchronizmy te dodała do ksiąg Królewskich późniejsza ręka i nie mogą być one uważane za pierwotne, niezależne dane chronologiczne. Fakt, że autor Kronik (które, jak się utrzymuje, były ostatnimi napisanymi księgami Starego Testamentu) zignorował długości panowania królów Izraela (dziesięciu pokoleń, które po śmierci Salomona oderwały się od Judy, popadając w bałwochwalstwo) i ograniczył się wyłącznie do królów Judy, powinno wzbudzić w nas przeświadczenie, że Pan zamierzył, abyśmy prowadzili łańcuch chronologiczny poprzez linię królów Judy (patrz 1 Kron. 3:9-16).

 

 

 

Uwagi dodatkowe:

 

1) Synchronizm jest to stwierdzenie, że król Judy "A" rozpoczął swe rządy w określonym roku panowania króla "B" z Izraela, lub na odwrót. Jako przykład patrz 2 Król. 15:32.

 

2) Jako przykład niezgodności w oświadczeniach synchronizmów może służyć cytat z 2 Król. 15:30, mówiący o tym, że Ozeasz zabił Pekacha w 20 roku Jotama i zamiast niego królował. Twierdzenie to jest całkiem wyraźnie wtrącone, ponieważ panowanie Jotama nie trwało dłużej niż 16 lat (2 Kron. 27:1), ani Ozeasz nie rządził zamiast Pekacha nawet w 20 roku po wstąpieniu na tron Jotama (co byłoby w 4 roku panowania Achaza, jak to sugeruje Usher w komentarzach do wielu Biblii, ponieważ 2 Król. 17:1 stwierdza, że Ozeasz rozpoczął panowanie w 12 roku Achaza).
Ów synchronizm 27 lat, o którym nadmienia 2 Król. 15:1, prawdopodobnie nie jest zgodny z prawdą, a i wiele innych synchronizmów jest błędnych. Słowa w 2 Król. 8:16: "Jozafata króla judzkiego" są opuszczone w szeregu hebrajskich manuskryptów i w wielu przekładach. Gdyby synchronistyczne stwierdzenia 2 Król. 8:16 i 3:1 były prawdą (w ten sposób rządy Jorama, króla judzkiego, trwałyby tylko 4 lata i skracałyby łańcuch chronologiczny o 4 lata), to wówczas inne synchronizmy, jak na przykład 1 Król. 17:29 i 22:41 nie mogłyby być prawdziwe. Wskazuje to, że wiele synchronizmów w Księdze Królewskiej jest sprzecznych i utwierdza nas w przekonaniu, że są one wtrącone (patrz poniższy wykres).

 

OKRES 70 lat spustoszenia ziemi Judzkiej i Jerozolimy od czasu zniszczenia Jerozolimy i świątyni przy detronizacji Sedekiasza, aż do pierwszego roku Cyrusa, łatwo odnaleźć, porównując wyrażenia podane w następujących cytatach: 3 Moj. 26:33-35; Jer. 25:11, 12; 29:10; Dan. 9:2, 2 Kron. 36:19, 20. Jako, że okres ten nasuwa wiele nieporozumień i ponieważ ważnym jest, aby go dokładnie ustalić, sądzimy, że należy nieco głębiej omówić szczegóły. Czytelnik może sam sobie sprawdzić liczne cytaty odnoszące się do omawianych faktów.

 

Z rozpatrzenia powyższych wersetów wynika jasno, że owe 70 lat spustoszenia, o których mówił Jeremiasz, były wypełnieniem proroctwa Mojżesza. Mówiło ono o tym, że ziemia będzie cieszyć się sabatami odpoczynku, kiedy bowiem ludzie w niej mieszkali nie pozwalali jej odpoczywać. Gdy Sedekiasz został zabrany jako jeniec do Babilonu, w 4 miesiącu 11 roku jego panowania, w kraju pozostali najbiedniejsi z ludu (Jer. 39:10). Władzę nad nimi Nabuchodonozor powierzył Godoliaszowi (2 Król. 25:22). Gdy Żydzi, którzy uciekli do innych krajów, dowiedzieli się, że Godoliasz sprawuje władzę nad tą resztą, powrócili i przyłączyli się do niego (Jer. 40:11, 12). Czytamy jednak dalej, że Godoliasz i wielu innych zostało w 7 miesiącu zamordowanych (Jer. 40:15, 16; 41:1-3). Chociaż Pan obiecał chronić tych nielicznych, którzy pozostali w ziemi, gdy tylko będą Mu posłuszni (Jer. 42:10-12), oni teraz tak się bali Chaldejczyków, że nie chcieli osiedlać się w ziemi, lecz uciekli do Egiptu (Jer. 43:1-7). Tak więc, przy końcu 11 roku panowania Sedekiasza, ziemia Judzka była opuszczona (Jer. 44:2, 6, 7, 22; 2 Król. 25:25, 26). Ten żałosny lęk garstki ludzi pozostałej po śmierci Godoliasza był przepowiedziany przez Mojżesza, gdy mówił, że będą uciekali z ziemi i poginą między nieprzyjaciółmi (3 Moj. 26:36-39). Wówczas ziemia cieszyć się będzie odpoczynkiem (3 Moj. 26:33-34, 43), aż się wypełni 70 lat.

 

Chociaż nauczanie Pisma Świętego dotyczące tego 70-letniego okresu spustoszenia jest bardzo wyraźne, zostało ono dziwnie zaciemnione przez Ushera i innych chronologów. Wyobrażali oni sobie, że owe 70 lat rozpoczęły się w trzecim lub czwartym roku panowania Jojakima, na 19 lub 18 lat przed detronizacją Sedekiasza. To oczywiście skróciłoby łańcuch chronologiczny poprzedzający 1 rok naszej ery i sprawiło, że okres 6000 lat od stworzenia Adama upłynąłby 19 lub 18 lat po 1872 roku n.e. Pismo Święte wykazuje jednak dobitnie, że niewola nie rozpoczęła się w 3 lub 4 roku rządów Jojakima, lecz w trzecim miesiącu rządów Jojachina (syna Jojakima), zwanego również Jechoniaszem i Choniaszem (patrz 2 Król. 24:6-18). Prorok Ezechiel (który był pomiędzy uprowadzonymi do Babilonu z Joachinem) zawsze obliczał okres niewoli jako datujący się od czasu, gdy Jojachin został pojmany na 11 lat przed ostateczną niewolą oraz spustoszeniem Jeruzalemu i ziemi (Ezech. 1:2; 33:21; 40:1; patrz poniższy wykres).

Wobec tego kara za zbiorowy grzech ojców spadła na głowę Jojachina (Choniasza; Jer. 22:24, 25; 36:30, 31). Dowiadujemy się, że to w tym czasie (na 11 lat przed detronizacją Sedekiasza) Nabuchodonozor i jego słudzy przybyli i oblegli Jeruzalem. Jojachin (syn Jojakima) uznał widocznie opór za beznadziejny i wraz ze wszystkimi swymi książętami i przywódcami oddał się w ręce króla babilońskiego (2 Król. 24:10-17). Ta pierwsza deportacja jeńców do Babilonu miała miejsce w 8 roku rządów Nabuchodonozora (2 Król. 24:12; Jer. 24:1-10), zaś druga i ostateczna deportacja nastąpiła 11 lat później przy detronizacji Sedekiasza, w 19 roku panowania Nabuchodonozora (2 Król. 24:18, 19; 25:1-11). Kilka miast w Judei, które po pierwszej niewoli wciąż zachowywały niepodległość, zostały spustoszone podczas ostatecznej inwazji babilońskiej (Jer. 34:1-22). To właśnie o tej ostateczej niewoli mówi się, jako o uprowadzeniu w niewolę Jeruzalemu (Jer. 1:3 i 32:1-5)^_. To od tego czasu rozpoczyna się 70 lat spustoszenia (Dan. 9:2).

 

Powstaje pytanie: Na jakiej podstawie Usher twierdził, że uprowadzenie w niewolę Judy nastąpiło na 18 lat przed detronizacją Sedekiasza? Nie poszedł on w ślady Józefusa¹⁾, lecz usiłował pogodzić zapiski biblijne z Astronomicznym Kanonem Ptolomeusza, który zdaje się mieć poparcie Dan. 1:1-4.

Nie można uznać, że owe 70 lat spustoszenia Jeruzalemu i kraju rozpoczęły się w 3 roku Jojakima, ponieważ według Pisma Świętego "spustoszenie" oznacza "bez żadnego obywatela", a Jeruzalem i kraj nie były całkowicie wyludnione, aż do czasu detronizacji Sedekiasza (patrz Jer. 4:7; 6:8; 9:11; 26:9; 32:43; 33:10, 12, a także Zach. 7:5, 14).

 

Ze względu na szacunek dla Kanonu Ptolemeusza niektórzy sądzą, że wiersze Dan. 1:1-4 podtrzymują pojęcie, że początek owych 70 lat nastąpił w 3 roku Jojakima. Jednak takie odczytanie Dan. 1:1-4 koliduje wyraźnie ze wszystkimi historycznymi relacjami o niewolach, zawartymi w księgach Królewskich, Kronik i Jeremiasza, które już rozważaliśmy. Nie możemy odrzucić połączonych świadectw proroczych i historycznych z powyższych ksiąg na podstawie li tylko wątpliwego odczytania wiersza Dan. 1:1, tym bardziej, że tekst ten sprzeczny jest z Dan. 2:1.

 

Z powodu tej niezgodności pomiędzy Dan. 1:1, a Dan. 2:1, oraz z powodu niezgodności tych tekstów z porządkiem chronologicznym niewoli, o których opowiadają inne księgi Pisma Świętego, szereg komentatorów sugeruje, że 3 rok panowania Jojakima w Dan. 1:1 należy rozumieć, jako oznaczający 3 rok jego poddaństwa Nabuchodonozorowi, kiedy to odwrócił się i zbuntował, i w ten sposób sprowadził króla Babilonu przeciw Jeruzalemowi (2 Król. 24:1). Pewnym jest bowiem, że Jojakima nie zabrano w niewolę do Babilonu.

 

W Dan. 2:1 liczba 2 powstała najwidoczniej z liczby 12. Podobny błąd można znaleźć porównując 2 Król. 24:8 z Kron. 36:9, gdzie liczba 8 w Kronikach powstała z oryginalnej liczby 18, zachowanej w księdze Królewskiej. W Biblii Variorum Dan. 2:1 czyta się jako dwunasty. Z tą poprawką przypuszczalnego błędu w Dan. 2:1 oraz ze zrozumieniem, że 3 rok Jojakima w Dan. 1:1 należy uważać za 3 rok jego poddaństwa Nabuchodonozorowi²⁾, opowiadania w księdze Daniela stają się zgodne z relacjami o niewolach podanymi w innych cytatach Pisma Świętego.

Uwagi dodatkowe:

 

1) Józefus tak mówi o tym 70-letnim okresie: "On [Nabuchodonozor] zredukował ich wszystkich, a świątynię naszą, która była w Jeruzalemie podpalił [por. 2 Kron. 36:19-21]; mało tego, całą naszą ludność usunął z jej własnego kraju i przeniósł ją do Babilonu, i wtedy stało się, że miasto nasze było opuszczone przez okres siedemdziesięciu lat aż do czasu Cyrusa, króla Persji (Apion 1:19)". W innym miejscu mówi: "Ale król Babilonu, który wyprowadził dwa plemiona [Judy i Beniamina], nie umieścił żadnego innego narodu w ich kraju, co oznacza, że cała Judea i Jeruzalem, i świątynia stały pustką przez siedemdziesiąt lat (Ant. X. 10:7)".
Chociaż cytujemy te dwa ustępy, aby pokazać, że Józefus widocznie rozumiał owe siedemdziesiąt lat, jako okres spustoszenia zapoczątkowany spaleniem świątyni i zburzeniem Jerozolimy przy detronizacji Sedekiasza, tym niemniej rozpoznajemy, że na ogół nie można na nim polegać w sprawach chronologicznych, w których zaprzecza sobie. Czyni to również w wielu innych miejscach w swoich pismach.

 

2) Mimo że Pismo Święte nie podaje, kiedy Jojakim rozpoczął płacenie okupu, poprzednie ustępy pośrednio wskazują, że było to w 8 roku. Wielki historyk żydowski Józefus potwierdza to dowodami, twierdząc wyraźnie, że Jojakim stał się hołdownikiem Babilonu w 8 roku swego panowania, buntując się trzy lata później, tj. w 11 i ostatnim roku swego panowania (Patrz Ant. X. Rozdz. 6:1-3).

 

OKRES 536 lat od zakończenia 70 lat spustoszenia Jeruzalemu i ziemi Judzkiej aż do początku 1 roku naszej ery opiera się na świadectwach historii świeckiej.

 

Po ukończeniu owych 70 lat przy końcu kanonu Starego Testamentu, Pismo Święte, notując wydarzenia o historycznym znaczeniu, podaje w którym roku panowania króla pogańskiego to wydarzenie miało miejsce. Ponieważ jednak Pismo Święte nie podaje długości okresów panowania tych królów pogańskich w tym samym nieprzerwanym porządku, w jakim zapisywało rządy królów Judy, musimy w tym wypadku polegać na kartach historii świeckiej.

 

Jak powinniśmy byli tego oczekiwać, skoro Bóg nie podał w swoim Słowie danych dotyczących tego okresu, historia świecka od końca 70 lat spustoszenia Jeruzalemu jest wiarygodną i pewną, czego nie można powiedzieć o okresach poprzedzających pierwszy rok panowania Cyrusa. Gdyby nie to, że Bóg przez swoich natchnionych pisarzy dostarczył koniecznych danych, umożliwiających nam powiązanie wspomnianego powyżej wiarygodnego okresu historii świeckiej z łańcuchem chronologicznym Biblii, nie bylibyśmy absolutnie w stanie ustalić naszego położenia w strumieniu czasu. Z tego też powodu, kto ze czcią studiuje Słowo Boże, ten dobrze zrobi trzymając się ściśle Chronologii Biblijnej, polegając na zapisach historii świeckiej tylko w tym wypadku, jeśli zgadzają się one z zapisami natchnionymi i gdy do nich, tak jak w wypadku 1 roku Cyrusa, bezpośrednio się odnoszą. Możemy być pewni, że tam, gdzie Bóg odsyła nas do świeckiej historii, zawsze dopilnował, aby historyczne dane, konieczne do ustalenia naszych dat, zostały podane przez autorów godnych zaufania.

 

W 2 Kron. 36:19-23 i w Ezdr. 1:1 czytamy, że w pierwszym roku panowania Cyrusa, króla Persji, zezwolono Żydom na powrót do Jeruzalemu. Obalenie królestwa babilońskiego przez Medów i Persów (Elam) było przepowiedziane przez Izajasza przeszło 180 lat wcześniej (Izaj. 13:1, 17-19; 21:2, 9), jak również przez Jeremiasza (Jer. 51:11). Balsazar był ostatnim z królów Chaldejskich, a gdy zabito go w czasie zdobycia miasta Babilonu przez Cyrusa, "Dariusz Medczyk objął królestwo" (Dan. 5:25-31). Dariusz Medczyk został w historii świeckiej utożsamiony z Cyaxaresem II, który był stryjem Cyrusa. Rządy Cyrusa, Persa, datuje się czasami od zdobycia przez niego Babilonu w roku 538 p.n.e., ale wówczas działał on jedynie jako wódz armii pod władzą Dariusza. W ten sposób, zgodnie z proroctwami, monarcha medski w połączeniu z perskim przywiedli królestwo Babilonu do kresu.

 

Tak długo jak Med zasiadał na tronie, Persowie odgrywali rolę drugorzędną, ale po wstąpieniu na tron Cyrusa, zaczęli przeważać Persowie. To przejście najwyższej władzy od Medów do Persów zostało przedstawione w wizji Daniela pod postacią barana o dwóch rogach (symbolizujących dwie władze), z których jeden był wyższy od drugiego. Wyższy (perski) wyrósł, jako drugi (Dan. 8:3, 20).
Rok 536 p.n.e. jest ogólnie przyjętą datą wstąpienia Cyrusa na tron. Natychmiast po zdobyciu władzy, Cyrus, wypełniając proroctwo dotyczące jego osoby (Izaj. 44:28; 45:1, 13) wydał edykt, w którym zezwolił pojmanym Żydom na powrót do Jeruzalemu i w ten sposób zakończył długi, siedemdziesięcioletni okres spustoszenia.

 

OKRES 1872 lat dodany do sumy poprzednich okresów dopełnia sześciu tysiącleci od daty stworzenia Adama. Jednak wyliczenia wskazują, że upadek i potępienie Adama nastąpiło w dwa lata po jego stworzeniu; tak więc, gdy liczymy od upadku, 6000 lat skończyło się w 1874 roku n.e.